Alphen aan den Rijn – Landschapsfonds Holland Rijnland wil graag oudhollandse landschapselementen behouden of in ere herstellen. Deze Stichting heeft oog voor dit soort natuurelementen en vond in park Rijnstroom in Alphen aan den Rijn een prachtige volgroeide boomgaard. Achter deze boomgaard schuilt een rijke geschiedenis. We gaan in gesprek met Maarten Dekker, de man die deze gemeentelijke boomgaard al jaren met veel kennis en liefde verzorgt.
Opgegroeid
Om bij het idyllische huis van Maarten en Corrie Dekker te komen gaat de route eerst door nieuwbouwwijk Lage Zijde. Nadat de afslag naar de Cornelis Geellaan is genomen waan je je in een prachtig bomenpark met karakteristieke oude panden. Maarten vertelt: “Park Rijnstroom bestaat uit een aantal monumentale panden waaronder ook ons huis en de boomgaard. Toen dit gebied nog in handen van de Martha-Stichting was, kwam mijn vader in 1950 als ‘tuinbaas’ in dienst en mocht met zijn vrouw en twee kinderen in deze dienstwoning wonen. Als jongetje van 6 jaar woonde ik dus al op dit terrein.” Opgegroeid in deze dienstwoning, weet de nu 76-jarige Maarten als geen ander de geschiedenis van het complex van de Martha-Stichting, wat eigenlijk een dorp in een dorp was.
Martha-Stichting
Vanaf 1895 werd het toenmalige buitenverblijf Rijnstroom in gebruik genomen door de Martha-Stichting, een opvanghuis voor jongeren. De andere gebouwen op het terrein deden dienst als kerk, school en kinderhuis en worden nu gebruikt als creatief centrum, restaurant en appartemencomplex. Alleen de diensten pastoriewoningen hebben de functie als woonhuis behouden. Maarten: “In de jaren tachtig heeft de gemeente het park overgenomen. Ik heb toen onze dienstwoning gekocht zodat mijn ouders nog een aantal jaren in dit huis konden blijven wonen. Sinds 1990 wonen mijn vrouw en ik hier met veel plezier.”
Maarten kan zich de vroegere tijd nog goed herinneren: “De jongens die in de MarthaStichting woonden, gingen naar school maar deden als ‘leerjongen’ ook werkervaring op binnen de Stichting. Zo had mijn vader, naast vijf man tuinpersoneel, tien leerjongens rondlopen in de drie hectare grote moestuin en boomgaard. Hoewel de jongens, in de volksmond de ‘martelaren’ genoemd, niet de allerbraafsten waren, raakte ik toch bevriend met een aantal. Ik vond ze wel interessant” grinnikt Maarten.
Zijn vrouw Corrie vult aan: “Een gevleugelde uitspraak van mijn moeder was altijd: Als je je niet gedraagt, dan breng ik je naar de Martha-Stichting! Toen ik later thuis aankwam met Maarten als mijn nieuwe vriend, moest ik heel wat keren uitleggen dat Maarten niet in maar bij de Martha-Stichting woonde en dus geen ‘martelaar’ was.”
Volgroeide boomgaard
De grote gemeentelijke boomgaard met circa veertig appel-, peren- en pruimenbomen ligt achter het huis, waar een mooi wandelpad langs loopt. Maarten vertelt bevlogen en met veel kennis over de boomgaard die hij nu al dertig jaar beheert, samen met een aantal trouwe vrijwilligers. “Mijn vader was eerst fruitkweker in de Betuwe. Toen hij hier kwam wonen heeft hij extra fruitbomen geplant. Het idee was namelijk om de 300 jongeren die in de Martha-Stichting woonden elke dag een stuk fruit te kunnen aanbieden."
In de monumentale boomgaard staan vijf karakteristieke hoogstamfruitbomen van meer dan honderd jaar oud; de andere zijn in de loop der jaren aangeplant, door zijn vader of door Maarten. “Vorig jaar heb ik nog twee nieuwe appelbomen aangeplant. Ik vind het namelijk belangrijk om de boomgaard op deze manier, met oude én jonge bomen, in stand te houden.” Het hele jaar rond is Maarten druk met de boomgaard. “Alles bij elkaar is het bijhouden van deze boomgaard veel werk. Zeker nu ik ouder word, ben ik heel blij met een vaste groep vrijwilligers. Op deze manier kan ik tevens mijn kennis aan deze bevlogen vrijwilligers overdragen.”
Op de vraag welke monden nu gevuld worden met het vele fruit, roept Maarten enthousiast: “Van de mensen uit de buurt! Op zaterdagen staan vanaf 9.30 uur de houten kratten gevuld met fruit bij onze garage. Met mijn ouderwetse weegschaal wordt het fruit netjes afgewogen. De mensen uit de nieuwbouw vinden het prachtig om bij ons vers fruit te kopen, vooral de kinderen. Zij kunnen direct in de boomgaard bekijken hoe een appel of peer groeit. Mede dankzij de hulp van de vrijwilligers is deze verkoopochtend een gezellige happening!”
Steun voor hoogstamboomgaarden
Peter van den Akker, voorzitter van Stichting Landschapsfonds Holland Rijnland, ziet zo’n boomgaard als Maarten Dekker heeft, het liefst op veel meer plaatsen in Holland Rijnland: “Wilt u over 20 jaar ook zo’n mooi volgroeide boomgaard? Plant dan nú hoogstamfruitbomen. Het Landschapsfonds Alphen aan den Rijn, Landschapsfonds Holland Rijnland en partners ondersteunen dit via een subsidie. Het doel is de komende 2 à 3 jaar 1.000 hoogstamfruitbomen aan te planten in de regio Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop.
Tekst: Irene Brouwer-van der Geest
