In 2011 werd er een start gemaakt met ‘t Vogelhoff. Een prachtig natuurgebied ten zuiden van de stad Leiden waar recreatiemogelijkheden en groenvoorzieningen zijn gerealiseerd en wandel- en fietspaden zijn aangelegd. Mede door een subsidie van Holland Rijnland is hier in 2013 een grote boomgaard aangeplant. We zijn zeven jaar verder en benieuwd hoe het er nu voorstaat met ’t Vogelhoff en de fruitbomen.

Hoe het begon
De Oostvlietpolder, een weidse polder ten zuiden van het volkstuinencomplex van de stad Leiden. Het laatste polderlandschap van Leiden. En juist op dit prachtige poldergebied had de gemeenteraad in 2008/2009 het plan een groot bedrijventerrein te bouwen. Natuurlijk kwam er groen-compensatie. Maar de omwonenden kwamen in verweer en richtten een groep op om sterker te staan.

Ondertussen braken de crisisjaren aan waardoor er niet veel belangstelling bleek te zijn voor het bedrijventerrein. Dat was het begin van het einde. Er kwam een nieuwe gemeenteraad en de plannen voor dit polderlandschap veranderden. In januari 2010 besloot de nieuwe gemeenteraad om een recreatieve en groene bestemming aan de Oostvlietpolder te geven.

Start ’t Vogelhoff
Om de nieuwe plannen van dit grote gebied te bekostigen werd provincie Zuid-Holland (regio Holland Rijnland) eind 2010 mede-financierder en werd de bestaande groen-krediet van gemeente Leiden aangesproken.

Samen met de gemeente heeft het Zuid-Holland Landschap de Oostvlietpolder heringericht. Het eerste idee om vlak bij de huizen en volkstuintjes een weidevogelreservaat te realiseerden, strandde na gesprekken met deskundigen. Het is in dat gebied veel te druk voor weidevogels. Nu de gehele Oostvlietpolder vrij kwam, is het weidevogelreservaat verplaatst richting snelweg. Tijdens het broedseizoen (half februari tot eind juni) is dit vogelgebied afgesloten en vinden de weidevogels achter verhoogde zandruggen en tijdelijke hekken de nodige rust.

Boomgaard
Het verdere gebied moest aantrekkelijk gemaakt worden om te recreëren, maar ook ‘oude’ landschapselementen moesten teruggebracht worden in deze polder. Daarom werden er in 2013 in nauw overleg met Zuid-Hollands Landschap meer dan 90 historische fruitbomen geplant. Allen oudhollandse rassen uit begin vorige eeuw, zoals kersen, pruimen, appels, peren, mispel, kweepeer en zwarte moerbei. Vanaf de Vlietweg 68a is gestart met de aanplant van de karakteristieke hoogstamfruitbomen, verderop de halfstambomen en daarna volgt een gedeelte laagstamfruitbomen.

In de loop van de jaren is er een aantal bomen vervangen dat niet aansloeg. Dit soort zaken worden goed in de gaten gehouden door deskundigen van het Zuid-Hollands Landschap, die het gehele gebied beheren.

Uiteindelijk is de boomgaard een aantrekkelijk gedeelte van dit natuurgebied geworden. Met name Nanda Ruijzing, toentertijd groenontwerper van de gemeente Leiden, heeft een grote rol gespeeld bij de totstandkoming en verdere ontwikkeling ervan. Volgens Peter van den Akker, voorzitter van Landschapsfonds Holland Rijnland, worden juist dankzij de gepassioneerde toewijding van zulke ontwerpers dit soort natuurelementen in nieuwe gebieden gerealiseerd.

’t Vogelhoff; voor mens en dier
Ondertussen hebben de inwoners van Leiden en omgeving het natuurgebied omarmd. Met prachtige fiets- en wandelpad tussen de fruitbomen kun je hier heerlijk genieten van de seizoenen. Zoals de prachtige bloesem in het voorjaar en het rijpe fruit in zomer en herfst. Al fietsend kun je zo doorsteken naar Zoeterwoude. Of je kunt tijdens de wandeling op verschillende plekken even uitrusten en genieten van de relaxte omgeving.

Maar niet alleen de mensen vinden hier rust, ook voor de bijen is ’t Vogelhoff een belangrijk gebied geworden. Met de vele fruitbomen, heesters en kruiden is het voedselaanbod voor de wilde bij en de honingbij groter en gevarieerder.

Wat mens en dier liever hebben? Bedrijventerrein of ’t Vogelhoff? Het antwoord laat zich wel raden…

Tekst: Irene Brouwer-van der Geest
Hoofdfoto: Rita van de Poel